Vai trò của vitamin E trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường

Vitamin E là một trong những vi chất dinh dưỡng thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể nhờ đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ. Đối với bệnh nhân tiểu đường, vitamin E không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn hỗ trợ giảm nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ phân tích cụ thể tác dụng của vitamin E đối với người bệnh tiểu đường, cũng như lợi ích và những lưu ý khi sử dụng.

1. Vitamin E và nguồn cung cấp 

Vitamin E là tên gọi chung của một nhóm hợp chất hòa tan trong chất béo, bao gồm 8 hợp chất hóa học khác nhau. Trong đó, alpha-tocopherol là dạng hoạt động mạnh nhất và có tác dụng sinh học quan trọng nhất trong cơ thể.

1.1. Nguồn thực phẩm giàu vitamin E

Vitamin E có thể dễ dàng được bổ sung thông qua chế độ ăn uống. Các thực phẩm giàu vitamin E bao gồm:

• Các loại hạt: hạt hướng dương, hạt bí ngô, hạnh nhân, quả phỉ và quả óc chó.
• Dầu thực vật: dầu mầm lúa mì, dầu hướng dương, …
• Bơ hạt: bơ hạnh nhân, bơ đậu phộng.
• Rau xanh: cải xanh, rau bina, bông cải xanh…
• Các loại trái cây: bơ, xoài và ớt chuông đỏ.
• Thực phẩm tăng cường: ngũ cốc, nước ép trái cây và bơ thực vật.

1.2. Thực phẩm bổ sung vitamin E

Bên cạnh các nguồn tự nhiên, vitamin E còn có sẵn dưới dạng thực phẩm bổ sung. Có hai loại chính:

• Dạng tự nhiên: thường được ghi nhãn với ký hiệu “d”, ví dụ “d-alpha-tocopherol”.
• Dạng tổng hợp: được ghi nhãn với “dl”, ví dụ “dl-alpha-tocopherol”.

Hàm lượng vitamin E thường được đo bằng miligam (mg) hoặc đơn vị quốc tế (IU). Công thức chuyển đổi như sau:

• 1 IU dạng tự nhiên = 0,67 mg alpha-tocopherol.
• 1 IU dạng tổng hợp = 0,45 mg alpha-tocopherol.

1. Tác dụng của vitamin E đối với bệnh tiểu đường

Vitamin E có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng – hai vấn đề cơ bản ở bệnh nhân tiểu đường.

2.1. Hiệu quả kiểm soát đường huyết và insulin

Một phân tích tổng hợp năm 2023 tổng hợp 38 nghiên cứu lâm sàng trên 2171 bệnh nhân tiểu đường đã chỉ ra rằng:

• Việc bổ sung vitamin E giúp giảm đáng kể chỉ số HbA1c – chỉ số phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng, và nồng độ insulin lúc đói ở bệnh nhân tiểu đường, nhất là tiểu đường tuýp 2.
• Giảm đường huyết lúc đói, đặc biệt trong các can thiệp kéo dài dưới 10 tuần.

Liều lượng vitamin E được khuyến nghị để đạt hiệu quả tốt nhất là 400 – 700 mg/ngày cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo nên thận trọng khi áp dụng kết quả hay khuyến cáo này cho:

• Bệnh nhân tiểu đường loại 1. 
• Người mắc biến chứng thận hoặc thần kinh do tiểu đường.

Cần có thêm nghiên cứu lâm sàng với chất lượng cao để khẳng định tác dụng của vitamin E trong những trường hợp này.

2.2. Giảm các biến chứng tiểu đường

Vitamin E không chỉ hỗ trợ kiểm soát đường huyết mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và làm chậm tiến triển của các biến chứng tiểu đường.

Một nghiên cứu năm 2012 tại Ấn Độ đã so sánh hai nhóm bệnh nhân tiểu đường loại II: nhóm dùng thuốc hạ đường huyết kết hợp vitamin E và nhóm chỉ dùng thuốc hạ đường huyết. Kết quả sau 24 tháng cho thấy:

• Giảm đáng kể đường huyết sau ăn, tổng lượng cholesterol và cải thiện huyết áp ở nhóm sử dụng bổ sung vitamin E.
• Tỷ lệ biến chứng tim mạch thấp hơn 25% ở nhóm bổ sung vitamin E.
• Giảm nguy cơ bệnh võng mạc tiểu đường và cải thiện lưu lượng máu võng mạc.
• Cải thiện các vết loét bàn chân và giảm tỷ lệ loét nghiêm trọng.

1. Lý giải cơ chế hoạt động của vitamin E

Vitamin E hoạt động như một chất chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể khỏi sự phá hủy của các gốc tự do. Ở bệnh nhân tiểu đường, cơ chế này đặc biệt hữu ích vì:

• Ngăn chặn tổn thương oxy hóa ở lipid màng tế bào.
• Điều hòa phản ứng viêm bằng cách ức chế sản xuất các chất gây viêm.
• Hỗ trợ mạch máu: cải thiện lưu lượng máu và ngăn ngừa đông máu.

Những tác động này giúp vitamin E không chỉ kiểm soát bệnh tiểu đường mà còn làm chậm tiến trình của các biến chứng mạn tính như:

• Bệnh võng mạc tiểu đường.
• Bệnh tim mạch.
• Loét bàn chân và tổn thương thần kinh ngoại biên.
• Bệnh thận do tiểu đường 

2. Tính an toàn khi bổ sung vitamin E

Mặc dù vitamin E mang lại nhiều lợi ích, việc sử dụng các thực phẩm bổ sung của chúng cũng cần thận trọng. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cảnh báo:

• Liều cao vitamin E có thể tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết và ung thư tuyến tiền liệt.
• Vitamin E có thể gây tăng nguy cơ chảy máu, đặc biệt ở người dùng thuốc chống đông.
• Vitamin E có thể tương tác với một số loại thuốc và các phương pháp điều trị hóa trị hoặc xạ trị.

Do đó, trước khi sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin E, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Kết luận

Vitamin E là một chất chống oxy hóa quan trọng, góp phần vào việc bảo vệ tế bào, duy trì sức khỏe mạch máu và hỗ trợ hệ miễn dịch. Đối với bệnh nhân tiểu đường, vitamin E không chỉ giúp cải thiện đường huyết và kháng insulin mà còn có vai trò làm chậm tiến triển các biến chứng như bệnh tim mạch, bệnh võng mạc và loét bàn chân.

Tuy nhiên, người bệnh cần thận trọng khi sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin E, đặc biệt nếu đang dùng thuốc hoặc có các bệnh lý khác. Một chế độ ăn uống cân đối với các thực phẩm giàu vitamin E kết hợp với lời khuyên từ bác sĩ sẽ giúp phát huy tối đa lợi ích của loại vitamin này đối với sức khỏe.

Để góp phần giúp các bệnh nhân thay đổi thói quen ăn uống và vận động phù hợp để kiểm soát tốt bệnh tiểu đường, FPT MediCare đang tiên phong trong việc ứng dụng các công nghệ hiện đại cho mục đích chăm sóc sức khỏe, trong đó có bệnh tiểu đường. Bên cạnh đó, công nghệ theo dõi đường huyết liên tục đã tạo ra một cuộc cách mạng trong việc quản lý đường huyết. Máy đo đường huyết liên tục 3P của FPT MediCare, giúp theo dõi chính xác mức đường huyết 24/7, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thể và các yếu tố ảnh hưởng đến đường huyết của mình. Nhờ vậy, bạn có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và thói quen sinh hoạt một cách hiệu quả. Với máy đo đường huyết liên tục 3P của FPT, việc quản lý bệnh tiểu đường trở nên đơn giản và hiệu quả hơn bao giờ hết. Để hiểu hơn về lợi ích của thiết bị này, bạn có thế tham khảo thêm sản phẩm và các bài viết khác trên trang web https://fptmedicare.vn/. 

Bài viết tham khảo nguồn: 

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3552190

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9936725

https://www.medicalnewstoday.com/articles/vitamin-e