duongphKhi nhắc đến bệnh tiểu đường, rất nhiều người ngay lập tức liên tưởng đến đường trong thực phẩm. Đây là điều dễ hiểu bởi “tiểu đường” gợi ý rằng bệnh liên quan đến lượng đường trong máu cao. Nhưng liệu việc tiêu thụ đường có phải là nguyên nhân chính dẫn đến đường huyết tăng cao? Hãy cùng khám phá mối liên hệ giữa đường và bệnh tiểu đường để có cái nhìn đúng đắn hơn.
1. Đường và hai loại bệnh tiểu đường chính
Trước hết, cần phân biệt hai loại bệnh tiểu đường phổ biến: tiểu đường tuýp 1 và tiểu đường tuýp 2.
- Tiểu đường tuýp 1: Đây là một bệnh tự miễn, xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Loại bệnh này không liên quan đến lượng đường tiêu thụ hay các yếu tố lối sống.
- Tiểu đường tuýp 2: Loại bệnh này thường phức tạp hơn. Tiểu đường tuýp 2 xảy ra khi cơ thể trở nên kháng insulin hoặc không sản xuất đủ insulin để kiểm soát lượng đường trong máu. Tuy nhiên, tiêu thụ đường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh này. Vấn đề chính là thừa cân hoặc béo phì, một tình trạng có thể xảy ra khi cơ thể nạp quá nhiều calo, bao gồm cả từ thực phẩm chứa đường.
2. Đường và nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2
Đường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2, bởi vì cơ thể của chúng ta có cơ chế điều hòa để giữ đường huyết ổn định. Khi ăn, đường huyết không tăng cao bất thường ngay lập tức và duy trì ở mức cao liên tục. Thay vào đó, tuyến tụy sẽ tiết insulin để giúp đường trong máu được hấp thụ vào tế bào, đưa đường huyết trở về mức bình thường.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ nhiều đường trong thời gian dài vẫn có vai trò gián tiếp trong việc gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Điều này xảy ra khi cơ thể phải sản xuất insulin liên tục, dẫn đến tình trạng kháng insulin theo thời gian.
Bên cạnh đó, những người tiêu thụ nhiều thực phẩm và đồ uống chứa đường, đặc biệt là các loại nước ngọt đóng chai, có xu hướng nạp thêm lượng lớn calo. Điều này có thể dẫn đến tăng cân và thừa cân, hai yếu tố nguy cơ hàng đầu của tiểu đường tuýp 2. Ngoài ra,
3. Lượng đường bao nhiêu là quá nhiều?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị rằng lượng đường tự do nên chiếm không quá 10% tổng lượng calo hàng ngày, tương đương khoảng 30g đường (tương đương bảy muỗng cà phê) đối với một người trưởng thành. Tuy nhiên, với thói quen ăn uống hiện nay, nhiều người tiêu thụ lượng đường vượt xa mức này thông qua các loại thực phẩm “ẩn đường” như sốt cà chua, sữa chua ít béo, và các món ăn chế biến sẵn.
Vậy, đường tự do là gì?
Để hiểu rõ hơn, hãy xem xét cách đường xuất hiện trong chế độ ăn hàng ngày. Đường tồn tại ở hai dạng:
- Đường tự nhiên: Có trong trái cây, rau củ (fructose) và các sản phẩm từ sữa (lactose). Đây là loại đường được bao bọc bởi chất xơ, vitamin và khoáng chất, có lợi cho sức khỏe.
- Đường tự do: Là loại đường được thêm vào trong quá trình chế biến thực phẩm, bao gồm đường trắng, mật ong, xi-rô, đường trong nước ép trái cây… Đường tự do thường được sử dụng trong bánh kẹo, nước ngọt, và các món ăn chế biến sẵn.
Mối quan tâm sức khỏe chủ yếu liên quan đến đường tự do, vì loại đường này có thể dẫn đến tăng cân nhanh chóng khi tiêu thụ nhiều mà không cung cấp giá trị dinh dưỡng đáng kể.
3. Đường và chế độ ăn cho người mắc tiểu đường
Người mắc tiểu đường không nhất thiết phải cắt bỏ hoàn toàn đường khỏi chế độ ăn. Một chế độ ăn lành mạnh, cân bằng, kết hợp với việc kiểm soát lượng đường tiêu thụ có thể giúp họ quản lý bệnh hiệu quả hơn. Điều quan trọng là ưu tiên thực phẩm nguyên bản, hạn chế thực phẩm chứa đường tự do và kiểm tra nhãn thực phẩm để tránh các nguồn đường không mong muốn.
Các cách giảm tiêu thụ đường hiệu quả
Nếu bạn muốn hạn chế đường trong chế độ ăn, hãy thử áp dụng các mẹo sau:
- Chọn đồ uống thay thế: Thay nước ngọt bằng nước lọc, nước chanh không đường hoặc trà thảo mộc.
- Ăn trái cây thay vì uống nước ép: Trái cây nguyên quả chứa chất xơ, giúp bạn no lâu hơn và hạn chế đường hấp thụ.
- Nấu ăn tại nhà: Khi tự chế biến, bạn có thể kiểm soát được lượng đường thêm vào.
- Đọc nhãn thực phẩm: Tìm kiếm các từ như sucrose, glucose, fructose hoặc mật ong, xi-rô…trong danh sách thành phần – chúng đều là đường.
- Giảm dần lượng đường sử dụng: Dần dần giảm đường trong công thức nấu ăn hoặc trong các loại đồ uống hàng ngày.
Đường có lợi ích gì?
Mặc dù đường thường bị gán mác “xấu”, nó vẫn có vai trò nhất định trong chế độ ăn. Đường cung cấp năng lượng nhanh chóng, điều này đặc biệt quan trọng đối với những người bị tụt đường huyết (hypoglycemia). Tuy nhiên, sử dụng đường nên được cân nhắc cẩn thận để tránh các tác động tiêu cực.
Đường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh tiểu đường, nhưng việc tiêu thụ đường quá mức có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 thông qua việc thúc đẩy tăng cân. Để bảo vệ sức khỏe, bạn không cần loại bỏ hoàn toàn đường, mà thay vào đó hãy tập trung vào việc xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và duy trì cân nặng hợp lý. Cách tiếp cận này không chỉ giúp phòng tránh tiểu đường mà còn cải thiện sức khỏe toàn diện.
Để biết thêm về máy đo đường huyết liên tục 3P, bạn có thể truy cập bài viết <gắn link landingpage 3P>
Tài liệu tham khảo:
https://www.diabetes.org.uk/living-with-diabetes/eating/sugar-and-diabetes
