Ths. Ds. Phan Minh Hải
1. Liệu bạn có nguy cơ cao kháng insulin và mắc tiền đái tháo đường?
Bắt đầu câu chuyện với một chút “khám phá khoa học”. Insulin là hormone được tuyến tụy tiết ra, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho lượng đường huyết ổn định. Nó giúp cơ thể sử dụng đường glucose để sản xuất năng lượng.
1.1 Kháng Insulin là gì?
Kháng insulin là gì? Đơn giản thôi, đó là tình trạng cơ thể không phản ứng đúng cách với insulin, dẫn đến việc glucose không được sử dụng hiệu quả, làm tăng lượng đường trong máu.
Khi lượng đường trong máu tăng lên quá nhiều, nó gây hại cho cơ thể và cần được chuyển vào các tế bào càng nhanh càng tốt. Lúc đó, insulin được sản xuất nhiều hơn, và nó hướng dẫn gan và cơ bắp lưu trữ đường trong máu. Khi gan và cơ bắp không thể lưu trữ được nữa, gan sẽ chuyển lượng đường dư thừa đến các tế bào mỡ để lưu trữ dưới dạng mỡ cơ thể. Đúng vậy, đó là sự tăng cân.
1.2 Tiền tiểu đường là gì?
Theo thời gian, kháng insulin làm cho tuyến tụy ngày càng khó khăn để sản xuất đủ insulin cho việc kiểm soát đường huyết. Khi đó, mức đường trong máu tiếp tục tăng và dẫn đến tiền tiểu đường.
Tiền tiểu đường (hoặc tiền đái tháo đường) là tình trạng mức đường huyết cao hơn bình thường nhưng chưa đạt đến mức tiểu đường tuýp 2. Khi không được quản lý tốt, tiền tiểu đường có thể tiến triển thành tiểu đường sau 5 – 10 năm.
2. Yếu tố nguy cơ và tác nhân rủi ro của tiền tiểu đường
Việc nhận biết các yếu tố nguy cơ giúp bạn có thể phòng tránh tình trạng kháng insulin và tiền tiểu đường.
Yếu tố nguy cơ cao của tình trạng kháng insulin và tiền đái tháo đường cũng chính là các tác nhân rủi ro của đái tháo đường tuýp 2. Dưới đây là những yếu tố cụ thể:
2.1. Béo phì và kháng insulin
Những người có cân nặng vượt mức, đặc biệt là béo phì, thường có nguy cơ cao hơn bị kháng insulin và tiểu đường loại 2. Mỡ bụng tích tụ càng nhiều càng tăng nguy cơ này.
2.2. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Tiêu thụ nhiều đường và tinh bột, ít chất xơ và thực phẩm không tốt cho sức khỏe như thức ăn nhanh, đồ chiên, đồ ngọt có thể tăng nguy cơ kháng insulin và tiểu đường loại 2.
2.3. Thiếu hoạt động thể chất
Ít vận động, không tập luyện đều đặn là một yếu tố nguy cơ kháng insulin và tiểu đường loại 2.
2.4. Tuổi tác
Nguy cơ tiểu đường loại 2 tăng lên khi tuổi tác cao hơn, đặc biệt sau tuổi 40…
2.5. Di truyền
Có thành viên trong gia đình có tiểu đường loại 2 tăng nguy cơ cho người khác trong gia đình…
2.6. Huyết áp cao
Tăng huyết áp (huyết áp cao) cũng là một yếu tố nguy cơ kháng insulin và tiểu đường loại 2…
2.7. Cholesterol cao
Mức cholesterol không tốt cao (LDL cao) và mức cholesterol HDL thấp cũng có thể tăng nguy cơ kháng insulin và tiểu đường loại 2…
2.8. Tình trạng sức khỏe khác
Những vấn đề sức khỏe khác nhau như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), hội chứng metabol có thể tăng nguy cơ tiểu đường loại 2…
2.9. Dùng thuốc hoócmon corticoid
Sử dụng lâu dài hoocmon corticoid trong điều trị một số bệnh lý có thể tăng nguy cơ kháng insulin và tiểu đường loại 2…
2.10. Stress
Căng thẳng và stress kéo dài có thể tác động tiêu cực đến quá trình tiêu hóa đường, tăng huyết áp và làm tăng nguy cơ tiểu đường loại 2..
Nếu bạn có yếu tố nguy cơ cao về kháng insulin và tiền tiểu đường, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn về các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát sự tiến triển của tình trạng này.
Tham khảo: Độ tuổi nào có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
3. Kháng insulin và tiền tiểu đường ảnh hưởng gì tới sức khỏe của bạn?
Tình trạng kháng insulin và tiền tiểu đường có thể tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2. Bệnh đái tháo đường mang lại rất nhiều hệ lụy tới sức khỏe, bao gồm:
3.2. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa
Người mắc tiểu đường loại 2 có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát đường huyết, dẫn đến tình trạng suy kiệt, mệt mỏi, buồn nôn…
3.3. Bệnh thần kinh
Tiểu đường loại 2 có thể gây ra hư tổn thần kinh, gọi là đái tháo đường thần kinh, dẫn đến giảm cảm giác, đau nhức…
3.4. Vấn đề về mắt
Tiểu đường loại 2 có thể gây tổn thương mạch máu và dây thần kinh trong mắt, làm giảm tầm nhìn hoặc gây ra các vấn đề về mắt…
3.5. Tác động đến thận
Tiểu đường loại 2 có thể gây tổn thương thận và dẫn đến suy thận…
3.6. Tác động đến chất lượng cuộc sống
Giới hạn hoạt động: Tình trạng kháng insulin và tiểu đường loại 2 có thể làm giảm khả năng tham gia vào các hoạt động thể chất và giải trí…
Tác động tới sức khỏe tâm lý: Mắc tiểu đường loại 2 có thể gây ra stress và lo lắng vì quản lý bệnh, cần theo dõi chặt chẽ lượng đường huyết…
4. Có cách nào đảo ngược tình trạng kháng insulin?
Nếu bạn đang phải đối mặt với tình trạng kháng insulin, hãy nhớ rằng bạn có khả năng đảo ngược tình hình – khiến tế bào trở nên nhạy cảm hơn với insulin.
4.1. Luyện tập làm tăng độ nhạy cảm với insulin
Chính vì lý do đó, tập luyện thể chất là một trong những yếu tố quan trọng để quản lý tốt đái tháo đường (và sức khỏe nói chung!)…
4.2. Những hành động khác cải thiện kháng insulin và tiền tiểu đường
Những thay đổi về lối sống này thực sự hiệu quả. Hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để biết thực hiện đúng cách.
5. Thông điệp chính: Đảo ngược tình trạng kháng insulin và tiền tiểu đường
Nhớ rằng, mục tiêu cuối cùng không chỉ là kiểm soát tình trạng kháng insulin hay tiền đái tháo đường, mà còn là nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bạn. Vì vậy, hãy trang bị cho mình kiến thức, hiểu rõ về cơ thể của mình và bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất ngay hôm nay!
Tham khảo:
Bài viết tham khảo nguồn: niddk.nih.gov và cdc.gov.
duongph