Ngân Kim
Loét bàn chân là biến chứng phổ biến và nghiêm trọng ở người mắc tiểu đường, với nguyên nhân chính đến từ bệnh lý thần kinh và tổn thương động mạch chi dưới. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, gây nguy cơ nhiễm trùng, hoại tử, và cắt cụt chi mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống và gia tăng nguy cơ trầm cảm. Tuy nhiên, việc kiểm soát đường huyết, chăm sóc bàn chân hàng ngày, và cải thiện tuần hoàn máu có thể giúp phòng ngừa hiệu quả. Chăm sóc đúng cách chính là chìa khóa bảo vệ đôi chân và sức khỏe toàn diện của người bệnh tiểu đường.
MỤC LỤC
1. Loét bàn chân do tiểu đường là gì?
2. Sự phổ biến của loét bàn chân do tiểu đường
3. Hậu quả của loét bàn chân
3.1. Hoại tử và cắt cụt chi
3.2. Trầm cảm và tăng nguy cơ tử vong
4. Nguyên nhân tiểu đường gây ra loét bàn chân
4.1. Bệnh lý thần kinh do tiểu đường
4.2. Bệnh lý động mạch chi dưới
4.3. Nguy cơ nhiễm trùng
5. Làm gì để bảo vệ đôi chân khỏi loét do tiểu đường?
5.1. Kiểm tra và chăm sóc bàn chân hàng ngày
5.2. Bảo vệ đôi chân
5.3. Cải thiện lưu thông máu ở chân
5.4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
1. Loét bàn chân do tiểu đường là gì?
Loét bàn chân do tiểu đường là tình trạng các vết loét xuất hiện trên bàn chân, thường ở vùng từ mắt cá chân trở xuống, như mu bàn chân, gan bàn chân, gót chân hoặc vùng ngón chân. Đây là những vết thương hở hoặc tổn thương không lành, thường tái phát sau thời gian dài. Loét bàn chân thường xuất hiện ở phần ụ ngón chân hoặc dưới ngón chân cái. Trong nhiều trường hợp, giày không vừa có thể là nguyên nhân dẫn đến vết loét ở hai bên bàn chân.
Những vết loét này có thể đi kèm các triệu chứng như sưng, nóng rát, đau, và thậm chí nhiễm trùng nếu không được điều trị đúng cách. Quá trình phá hủy da và mô ở bàn chân không chỉ gây mất thẩm mĩ mà còn có nguy cơ tiến triển thành những tổn thương nghiêm trọng hơn.
2. Sự phổ biến của loét bàn chân do tiểu đường
Theo thống kê, khoảng 19–34% người mắc tiểu đường có nguy cơ bị loét bàn chân trong đời. Mỗi năm, từ 9,1 đến 26,1 triệu người trên toàn cầu gặp phải tình trạng này, với tỷ lệ mắc loét bàn chân do tiểu đường ở mức 6,3%. Số liệu về loét bàn chân do tiểu đường ở Việt Nam hiện chưa có, nhưng một số nghiên cứu cho thấy khoảng 20% người bệnh tiểu đường nhập viện có loét bàn chân.
Những con số này cho thấy đây là một vấn đề y tế lớn, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ cả người bệnh và hệ thống chăm sóc y tế. Mặc dù loét bàn chân có thể lành lại trong vài tuần hoặc vài tháng nếu được chăm sóc đúng cách, tỉ lệ tái phát lại rất cao. Cụ thể, có khoảng 40% trường hợp tái phát trong vòng một năm, 60% trong vòng ba năm, và 65% trong vòng năm năm.
3. Hậu quả của loét bàn chân
Loét bàn chân không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn để lại tác động tiêu cực sâu sắc đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, các vết loét này có thể dẫn đến:
3.1. Hoại tử và cắt cụt chi
Khi vết loét trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể buộc phải cắt cụt ngón chân, bàn chân hoặc một phần chân để ngăn nhiễm trùng lan rộng. Khoảng một phần ba số trường hợp loét bàn chân cần thực hiện cắt cụt chi để bảo vệ tính mạng.
3.2. Trầm cảm và tăng nguy cơ tử vong
Loét bàn chân làm tăng tỉ lệ trầm cảm ở người bệnh. Nghiên cứu chỉ ra rằng, khoảng một phần ba người bị loét bàn chân lần đầu trải qua trầm cảm, từ đó liên quan đến sự tăng nguy cơ tử vong lên gấp hai lần trong vòng 5 năm.
4. Nguyên nhân tiểu đường gây ra loét bàn chân
Loét bàn chân do tiểu đường thường bắt nguồn từ sự kết hợp của nhiều yếu tố.
4.1. Bệnh lý thần kinh do tiểu đường
Tình trạng tăng đường huyết mạn tính làm tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến mất cảm giác ở bàn chân. Điều này khiến người bệnh không nhận ra những vết thương nhỏ, như cắt, trầy xước, hoặc phồng rộp. Sự phân bố áp lực bất thường trên bàn chân do thần kinh vận động bị tổn thương dẫn đến biến dạng bàn chân. Các vết chai dày xuất hiện dưới áp lực kéo dài, tạo điều kiện cho viêm nhiễm và hình thành loét.
Ngoài ra, biến chứng thần kinh còn ảnh hưởng đến khả năng tự chữa lành của cơ thể, khiến các vết loét dễ trở thành mãn tính.
4.2. Bệnh lý động mạch chi dưới
Tiểu đường làm tổn thương động mạch chi dưới, dẫn đến giảm lưu thông máu. Khi máu không đủ để nuôi dưỡng mô, các vết thương khó lành và dễ bị nhiễm trùng nặng hơn.
Rối loạn chức năng nội mô mạch máu, xơ vữa động mạch và viêm mạn tính là những yếu tố làm nặng thêm bệnh động mạch chi dưới. Điều này có thể dẫn đến các vết loét không lành và thậm chí là hoại tử.
4.3. Nguy cơ nhiễm trùng
Tăng glucose máu kéo dài làm suy giảm hệ miễn dịch tự nhiên. Các vi khuẩn gây bệnh dễ dàng tạo màng bảo vệ (biofilm) khiến kháng sinh và hệ miễn dịch khó loại bỏ chúng.
Nhiễm trùng không được kiểm soát kịp thời có thể lan rộng, đe dọa tính mạng của người bệnh.
5. Làm gì để bảo vệ đôi chân khỏi loét do tiểu đường?
Dưới đây là 4 cách để bảo vệ đôi chân khỏi loét do tiểu đường.
5.1. Kiểm tra và chăm sóc bàn chân hàng ngày
Rửa chân mỗi ngày với nước ấm và xà phòng nhẹ. Lau khô kỹ, đặc biệt là kẽ giữa các ngón chân.
Kiểm tra bàn chân hàng ngày để phát hiện sớm các vết đỏ, phồng rộp, hoặc tổn thương nhỏ.
5.2. Bảo vệ đôi chân
Luôn mang giày và tất phù hợp. Tránh đi chân trần.
Cắt móng chân theo đường ngang để tránh tình trạng móng mọc đâm vào thịt.
Nhẹ nhàng làm mịn và mềm các vết chai ở chân.
5.3. Cải thiện lưu thông máu ở chân
Kê cao chân khi ngồi, di chuyển ngón chân và mắt cá chân thường xuyên để tăng tuần hoàn máu.
Tham gia các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc đạp xe.
5.4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Thường xuyên thăm khám bác sĩ để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Kiểm tra bàn chân là một phần không thể thiếu trong mỗi lần khám sức khỏe.
Máy đo đường huyết liên tục 3P của FPT MediCare: Người bạn đồng hành tin cậy cho người bệnh tiểu đường
Việc quản lý bệnh tiểu đường trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết với máy đo đường huyết liên tục 3P của FPT MediCare. Thiết bị này không chỉ đo đường huyết chính xác mà còn cung cấp dữ liệu chi tiết về cách cơ thể phản ứng với từng bữa ăn, giúp người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống hiệu quả. Với khả năng theo dõi đường huyết liên tục, người dùng có thể dễ dàng phát hiện những biến động bất thường và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời. Ứng dụng đi kèm giúp người bệnh trực quan hóa dữ liệu, từ đó đánh giá tác động của các yếu tố như chế độ ăn, luyện tập và thuốc men lên đường huyết.
FPT MediCare tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào chăm sóc sức khỏe, giúp người bệnh tiểu đường kiểm soát tốt bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống. Máy đo 3P không chỉ là một thiết bị y tế mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy, luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trên hành trình quản lý bệnh. Để tìm hiểu thêm về máy đo 3P, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết về sản phẩm ở website https://fptmedicare.vn/.
Bài viết tham khảo nguồn:
- https://kcb.vn/upload/2005611/20230421/QD_2023_1530_Quyet_dinh_ban_hanh_tai_lieu_chuyen_mon__Huong_dan_chan_doan_va_dieu_tri_Loet_ban_chan_do_dai_thao_duong__25013.pdf
- https://diabetes.org/about-diabetes/complications/foot-complications
- https://www.upmc.com/services/orthopaedics/conditions/foot-ulcer
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/foot-problems
Miễn trừ trách nhiệm
