Nhịn ăn gián đoạn có phù hợp với người bệnh tiểu đường khi muốn giảm cân? 

Nhịn ăn gián đoạn đang được nhiều người lựa chọn như một phương pháp hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe chuyển hóa. Tuy nhiên, với người mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, đây không chỉ là câu chuyện “ăn ít đi”, mà là vấn đề liên quan trực tiếp đến đường huyết, insulin và nguy cơ hạ đường huyết. Việc hiểu đúng bản chất và áp dụng đúng đối tượng là yếu tố quyết định hiệu quả cũng như độ an toàn của phương pháp này. 

1. Nhịn ăn gián đoạn là gì và cơ chế hoạt động ra sao? 

Nhịn ăn gián đoạn là cách sắp xếp thời gian ăn uống, trong đó cơ thể luân phiên giữa giai đoạn ăn và giai đoạn nhịn ăn kéo dài. Khi không nạp năng lượng trong nhiều giờ, cơ thể dần chuyển từ việc sử dụng glucose sang huy động mỡ dự trữ, đồng thời kích hoạt các phản ứng chuyển hóa giúp giảm insulin và cải thiện độ nhạy insulin. Các hình thức phổ biến của nhịn ăn gián đoạn hiện nay bao gồm: 

• 16:8: nhịn ăn 16 giờ, ăn trong 8 giờ 

• 14:10: nhịn ăn 14 giờ, ăn trong 10 giờ 

• 5:2: ăn bình thường 5 ngày và giảm mạnh năng lượng trong 2 ngày mỗi tuần 

Dù khác nhau về thời gian, các hình thức này đều hướng tới mục tiêu chung là giảm tổng năng lượng nạp vào và cải thiện chuyển hóa. 

Hình 1: Nhịn ăn gián đoạn có thể hỗ trợ giảm cân và cải thiện chuyển hóa nếu áp dụng đúng cách 

2. Nhịn ăn gián đoạn có giúp giảm cân không? 

Về mặt khoa học, nhiều nghiên cứu cho thấy nhịn ăn gián đoạn có thể hỗ trợ giảm cân, đặc biệt khi giúp người áp dụng kiểm soát lượng calo hiệu quả hơn. Ngoài ra, phương pháp này còn có thể giúp giảm mỡ nội tạng và cải thiện các chỉ số chuyển hóa ở một số người. 

Tuy nhiên, cần hiểu rằng hiệu quả giảm cân không đến từ việc nhịn ăn kéo dài, mà phụ thuộc vào việc người áp dụng có duy trì được thói quen này lâu dài và lựa chọn thực phẩm phù hợp trong khung giờ ăn hay không. Nếu ăn bù, ăn nhiều tinh bột tinh chế hoặc thực phẩm nhiều đường, nhịn ăn gián đoạn có thể không mang lại lợi ích như mong đợi.  

3. Nhịn ăn gián đoạn và mối liên hệ với đường huyết 

Đối với người tiền tiểu đường hoặc tiểu đường type 2 giai đoạn sớm, nhịn ăn gián đoạn có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và ổn định đường huyết lúc đói trong một số trường hợp. Việc giảm tần suất ăn giúp insulin có “thời gian nghỉ”, từ đó hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt hơn. 

Tuy nhiên, lợi ích này không mang tính phổ quát. Với nhiều người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là những người đang dùng thuốc hạ đường huyết hoặc insulin, việc kéo dài thời gian nhịn ăn có thể khiến đường huyết giảm quá mức, gây hạ đường huyết nguy hiểm. 

Hình 2: Nhịn ăn gián đoạn có thể gây biến động đường huyết ở người mắc bệnh tiểu đường 

4. Những rủi ro cần đặc biệt lưu ý ở người mắc bệnh tiểu đường 

Trên thực tế, nhịn ăn gián đoạn không phải lúc nào cũng phù hợp với người mắc bệnh tiểu đường. Khi áp dụng không đúng cách, phương pháp này có thể kéo theo nhiều rủi ro ảnh hưởng trực tiếp đến đường huyết và sức khỏe tổng thể. Những rủi ro phổ biến bao gồm: 

• Khó duy trì lâu dài: Khung giờ ăn cố định có thể không phù hợp với nhịp sinh hoạt, công việc và tình trạng sức khỏe của nhiều người, dẫn đến bỏ dở hoặc áp dụng không nhất quán. 

• Nguy cơ mất cân đối dinh dưỡng: Nếu không chú trọng chất lượng bữa ăn trong khung giờ ăn, người bệnh có thể thiếu vi chất cần thiết hoặc gặp tình trạng đường huyết tăng cao sau ăn. 

• Hạ đường huyết: Đây là rủi ro nghiêm trọng nhất, đặc biệt ở người đang sử dụng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết. Việc kéo dài thời gian nhịn ăn có thể khiến đường huyết giảm quá mức nếu không được theo dõi sát sao. 

Đặc biệt, những người đang dùng thuốc hạ đường huyết, có tiền sử hạ đường huyết, người cao tuổi hoặc có bệnh nền phức tạp cần hết sức thận trọng khi cân nhắc nhịn ăn gián đoạn. Với các trường hợp này, phương pháp chỉ nên được thực hiện khi có tư vấn chuyên môn và theo dõi y tế chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho đường huyết và sức khỏe lâu dài. 

Hình 3: Người tiểu đường cần có sự tư vấn và theo dõi chuyên môn khi áp dụng nhịn ăn gián đoạn 

5. Kết luận 

Nhịn ăn gián đoạn có thể hỗ trợ giảm cân và cải thiện đường huyết, nhưng không phù hợp với mọi người mắc bệnh tiểu đường. Việc áp dụng cần dựa trên tình trạng sức khỏe cá nhân, có tư vấn chuyên môn và đặc biệt là theo dõi đường huyết thường xuyên để đảm bảo an toàn. 

Trong quá trình đó, máy đo đường huyết liên tục 3P là công cụ hỗ trợ hiệu quả, giúp theo dõi đường huyết 24/7 và quan sát rõ biến động theo từng giai đoạn nhịn ăn, bữa ăn và sinh hoạt. Nhờ có dữ liệu liên tục, người bệnh có thể chủ động điều chỉnh chế độ ăn và lối sống phù hợp, hướng tới kiểm soát đường huyết bền vững và an tâm hơn mỗi ngày. 

Tài liệu tham khảo